Pod koniec stycznia 2025 roku poznaliśmy laureatów II edycji Ogólnopolskiego Programu Dotacyjnego Artystyczna Podróż Hestii! W najbliższych kilkunastu miesiącach wspierać będziemy aż siedem projektów artystycznych.

Warunkiem ubiegania się o dotację było dostarczenie kompletnej koncepcji wystawy wraz z jej opisem, terminem realizacji oraz uzasadnieniem zgodności z celami Programu, wskazaniem osób kuratorskich, listą osób artystycznych i opisem planowanego programu działań edukacyjnych towarzyszących wystawie.

W drugiej edycji Programu Dotacyjnego Artystyczna Podróż Hestii zostaną przyznane dotacje o łącznej  sumie 500 000 zł.

Wystawy i projekty artystyczne, które będą wspierane w ramach II edycji Programu Dotacyjnego APH pod hasłem „Czas otwarcia”

„Snutka łączy”, Owińska k. Poznania – 07.04.2025-30.06.2025 r.

Rzemiosło tradycyjnie miało moc zbliżania ludzi. Część prac przy wytwarzaniu przedmiotów ma charakter wspólnego i wspólnotowego działania. Snutka golińska to rodzaj haftu, praktykowany w Golinie (okolice Jarocina) przynajmniej od połowy XIX wieku. Choć nic nie udaje i pod nic się nie podszywa, snutka golińska wygląda jak koronka. Nie jest nią jednak. Wyszywa się ją białymi nićmi na białym płótnie. Po wyszyciu zdobień wycina się prawie całą tkaninę. Nazwa „snutka” pochodzi od czynności nasnuwania czyli łączenia nicią poszczególnych motywów w obrębie kompozycji.

Rzemiosło wymaga zaangażowania wielu osób i troski o to, żeby dalej znajdywali się ludzie, chcący je uprawiać. Naturalny odruchem jest próba zainteresowania techniką tych, którzy będą mogli ją dalej uprawiać, przyczyniając się do uchronienia przed zapomnieniem. W projekcie „Snutka łączy”, artystka wizualna, Agnieszka Grygiel, postanawia zrobić coś jeszcze innego. Ta wystawa zdaje się wyrastać z namysłu, co dobrego można zrobić dzięki snutce. Znaleziona przez artystkę odpowiedź jest tyleż nieoczywista, co krzepiąca. Tak jak nasnuwane nici łączą motywy dekoracyjne, tak snutka może mieć moc połączenia poszczególnych ludzi także tych, czy przede wszystkim tych, do których nie zwracają się troszczący się o przetrwanie rzemiosła. Projekt z jego częścią edukacyjną jest skierowany do dzieci w ośrodka dla dzieci niewidomych w Owińskach. Dzieci nie tylko poznają ważną technikę rzemieślniczą, ale też będą mogły dzielić swoje doświadczenia z dziećmi pełnosprawnymi. Snutka będzie łączyć ludzi, którzy może nigdy by się nie spotkali.

„Jaszczurka zwiastuje krótkotrwałe szczęście, 4. wystawa Małgorzaty Rittersschild, Fundacja Arton, Warszawa, 14.06.2025-14.09.2025

Można sobie wyobrazić osobę, np. mężczyznę, który odbywa studia prawnicze, wybija się na tle innych, ciężko pracuje, zostaje zauważony i zaczyna robić karierę. Wszystko, jak to się mówi, idzie dobrze, może nawet bardzo dobrze. Teraz kolejne kroki – do tego, co powszechnie społecznie uznawane za spełnienie: pieniądze, znajomości i przyjaźnie, wpływy itd. Jeśli wyobrazić sobie, że ten mężczyzna musi jednak w przedwiośniu tych wszystkich rzeczy zrezygnować i zająć się czymś innym (swoim dzieckiem) to można chyba powiedzieć, że to dość nietypowy scenariusz. Spokojnie, to tylko takie myślowe ćwiczenie, przecież tak się nie dzieje. Wszystko będzie dobrze.

Taka historia i nie jest to już ćwiczenie myślowe, tylko życie, stała się udziałem wielu uzdolnionych kobiet-artystek. Wiele z nich zniknęło z mapy współczesnej historii sztuki, dokonawszy wyboru, a nieraz po prostu będąc do niego zmuszonymi, żeby zająć się rodziną. Wśród nich znajduje się Małgorzata Rittersschild, która współtworzyła Gruppę. Po pierwszych wystawach tej formacji musiała podjąć decyzję o wycofaniu się z artystycznego życia wystaw, kuratorów, katalogów i kolekcji. Przez dwie dekady podejmowała prace zarobkowe m.in. jako ilustratorka, projektantka identyfikacji wizualnej, stylistka, graficzka prasowa, tłumaczka, redaktorka, arteterapeutka w szpitalu psychiatrycznym czy nauczycielka w szkole.

Wystawa „Jaszczurka zwiastuje krótkotrwałe szczęście” w Fundacji Arton jest czwartą (!) prezentacją prac artystki. W tej artystycznej i życiowej historii tkwi optymizm, na który zapracowała sama Rittersschild. W 2018 roku powróciła do malarstwa i pełnej pracy twórczej. Powrót po tak wielu latach sam w sobie mógłby być uznany za rzecz wartą upamiętnienia. Być może stoimy na progu przywrócenia osoby malarki do historii sztuki, w czym wystawa w Artonie może się przyczynić w sposób decydujący.

„Ciepło-zimno”, Fundacja Kraina, Warszawa, 10.10.2025-10.12.2025

Projekt Wojtka Skibickiego i Konrada Smoleńskiego zwraca naszą uwagę na ogromny problem niewidzialnego wymiaru miejskiej bezdomności. Osoby w kryzysie bezdomności uciekają przed osądzającym wzrokiem innych i przemocą.Kryją się w śmietnikach, pustostanach, parkach, prowadząc życie w pozornie niewidzialnym świecie, który jednak istnieje tuż obok nas. Wielokrotnie dzieli nas od nich zaledwie kilka metrów, ale niestety nie zawsze potrafi ich dostrzec.

Twórcy projektu wykorzystują technologię kamery termowizyjnej, by zarejestrować ślady ciepła ciała. Termowizyjne fotografie stają się metaforą społecznej niewidzialności i jednocześnie dowodem na uniwersalne człowieczeństwo, łączące nas wszystkich, niezależnie od sytuacji życiowej. Obiekty na wystawie są namacalnym dowodem na to, że na podstawowej, ludzkiej płaszczyźnie wszyscy jesteśmy takimi samymi osobami, a nasze ciepło jest tym, co nas łączy.

Projekt łączy doświadczenie artystów: Wojtka Skibickiego, którego praca z osobami w kryzysie bezdomności przynosi unikalne spojrzenie na problem wykluczenia, oraz Konrada Smoleńskiego, który wnosi doświadczenie w tworzeniu wielowymiarowych instalacji artystycznych. Połączenie zaangażowania społecznego z eksperymentalnym podejściem do medium tworzy projekt zbliżający do siebie środowiska, które choć naturalnie sobie bliskie, potrzebują lepiej się wzajemnie spotkać.

„Tkająca inteligencja”, Centralne Muzeum Włókiennictwa, Łódź, 18.10.2025-30.11.2025 r.

Projekt „Tkająca inteligencja” Agnieszki Pilat to fascynujące spotkanie sztuki, technologii i refleksji nad kondycją współczesnego człowieka. Wystawa, która zagości w przestrzeniach Centralnego Muzeum Włókiennictwa w Łodzi, rodzinnym mieście artystki, jest wydarzeniem bez precedensu w skali europejskiej. Piłat, artystka interdyscyplinarna, operuje na styku różnych mediów, a jej twórczość oscyluje wokół tematu relacji człowieka z maszyną, ze szczególnym uwzględnieniem sztucznej inteligencji.

Wystawa w Łodzi to nie tylko prezentacja najnowszych prac Pilat, ale również zaproszenie do dialogu. Dialogu o sztuce, o technologii, o przyszłości. Artystka, wykorzystując najnowsze osiągnięcia techniki, takie jak roboty czy zaawansowane algorytmy, tworzy dzieła, które wymykają się tradycyjnym definicjom sztuki. Jej instalacje to swego rodzaju laboratoria, w których spotykają się różne dziedziny, różne perspektywy.

Wystawa Agnieszki Pilat to wydarzenie, które z pewnością na długo pozostanie w pamięci widzów. To podróż w głąb sztuki, w głąb technologii, w głąb nas samych. To zaproszenie do refleksji nad tym, kim jesteśmy, dokąd zmierzamy i jaką rolę w tej podróży odgrywa sztuczna inteligencja.

„Ukryte parametry”, Stowarzyszenie Nów. Nowe Rzemiosło, Wrocław, 24.10.2025-15.02.2026 r.

Wystawa „Ukryte parametry” wynika bezpośrednio z naturalnej potrzeby budowania wspólnoty twórców i widzów, opartej na dzieleniu się realną wiedzą, czyli osobistymi doświadczeniami pracy z określonymi materiałami i technikami (m.in. pracy z drewnem, szkłem, tkaniną, ceramiką).

Tytułowe parametry mają wskazywać, że twórcy wraz z widzami będą operować na styku doświadczeń ludzkości i świata ją otaczającego. W myśleniu o przyszłości nie zabraknie inspiracji zaczerpniętych ze światów roślin, zwierząt, a nawet z tradycji duchowych.

Wystawa tworzona przez Stowarzyszenie Nów. Nowe Rzemiosło ma szansę stać się okazją do zbudowania zupełnie nowego spojrzenia na świat, nad którym powinniśmy pracować już teraz, bo niedługo będzie nam naprawdę potrzebne.

„Przepraszam za bałagan”, Michalina Bigaj, Zamek Królewski na Wawelu, Kraków, 09.05.2026-30.06.2026 r.

Projekt Michaliny Bigaj „Przepraszam za bałagan” to wyjątkowo intrygująca artystyczna interwencja, która zagości na Wawelu, dotykając palącego problemu współczesności – kulinarnego wymierania. Artystka, znana ze swojego zaangażowania w tematykę kryzysu ekologicznego, tym razem zabiera nas w podróż po świecie jadalnych, zagrożonych gatunków, stawiając fundamentalne pytania o naszą odpowiedzialność za stan, w jakim znajduje się nasza planeta.

Tytuł projektu, „Przepraszam za bałagan”, nabiera tu podwójnego znaczenia. To nie tylko przeprosiny za stan, w jakim zastajemy świat, ale również zaproszenie do refleksji nad naszym konsumpcyjnym stylem życia, który przyczynia się do wymierania gatunków. Bigaj, inspirując się książką Lenore Newman, tworzy wizualną opowieść o tym, co zjedliśmy lub za chwilę zjemy, a także o roślinach, które stanowią odpowiedź na ten kryzys – dzikich odmianach i tych, które nie trafiają na sklepowe półki.

Projekt „Przepraszam za bałagan” to nie tylko artystyczna wizja, ale również ważny głos w dyskusji o współczesności. To próba zrozumienia, oswojenia problemu kulinarnego wymierania i znalezienia odpowiedzi na pytanie, jak możemy zatrzymać ten proces. Wystawa Michaliny Bigaj na Wawelu to wydarzenie, które z pewnością na długo pozostanie w pamięci widzów, skłaniając do refleksji nad naszym miejscem w świecie i odpowiedzialnością za jego przyszłość.

„Migotliwość synaps: neuroróżnorodne doświadczanie świata”, Trafostacja, Szczecin, 01.04.2026-01.06.2026 r.

Twórcy projektu podkreślają, że głównym celem wystawy „Migotliwość synaps” i zbudowanego wokół niej programu edukacyjnego jest afirmacja neuroróżnorodności poprzez sztukę. W dyskusji społecznej coraz częściej podejmowany jest temat neuroróżnorodności, jednak dominuje pryzmat medykalizujący. O budowie naszego mózgu, dowiadujemy się najczęściej w kontekście diagnoz ADHD czy spektrum autyzmu, a co za tym idzie „sposobów, jak sobie z nimi poradzić”. Jednak czy zamiast rozwiązywania tego „problemu” nie powinniśmy skupić się na własnej ciekawości?

W jaki sposób rozwija się i funkcjonuje mózg neuroatypowy? Jak doświadczenie neuroatypowości kształtuje percepcję, podejście do rzeczywistości i ostatecznie bycie w świecie? To tylko niektóre pytania, na które twórcy zaproszeni do projektu postarają się pomóc znaleźć nasze własne odpowiedzi. Otwierając nasze głowy na bardziej inkluzywne postrzeganie neuroróżnorodności pokażą nam, że za lepszym zrozumieniem zagadnienia często idzie jego naturalna akceptacja.

Rada Doradcza Ogólnopolskiego Programu Dotacyjnego APH

Magdalena Ujma – krytyczka i historyczka sztuki, kuratorka wystaw sztuki współczesnej. Od 2018 roku jest związana z Ośrodkiem Dokumentacji Sztuki Tadeusza Kantora CRICOTEKA, od 2021 – z Akademią Sztuk Pięknych im. Jana Matejki w Krakowie, gdzie kieruje czasopismami „Restart” i „Elementy”. 2020-2023 była prezeską Polskiej Sekcji Międzynarodowego Stowarzyszenia Krytyki Sztuki AICA. Mieszka w Krakowie.

Bożena Pysiewicz – historyczka sztuki, edukatorka, kustosz i kuratorka Muzeum Plakatu w Wilanowie. Autorka i koordynatorka programów edukacyjnych do galerii stałych i wystaw czasowych w MNW i jego oddziale Muzeum Plakatu w Wilanowie. Z edukacją muzealną związana od ponad 25 lat. Pełniła funkcję z-cy i p.o. Kierownika Działu Edukacji Muzeum Narodowego w Warszawie, tworzyła muzealny wolontariat oraz zespół kompetentnych i zaangażowanych w pracę edukatorów. Była współtwórczynią Muzealnego Centrum Edukacji Szkolnej, wyjątkowego miejsca skupionego na ścisłej współpracy z nauczycielami i uczniami i realizacji edukacyjnej misji muzeum.

Anna Żórawska – prezeska Fundacji Kultury bez Barier; w codziennej działalności udowadnia, co w praktyce znaczy różnorodność – diversity and inclusion i dostępność – accessibility; trenerka z zakresu dostępności, szczególnie dostępności informacyjno-komunikacyjnej i wydarzeń. Współautorka dokumentów z zakresu dostępności dla Miasta Stołecznego Warszawy, m.in. Wytycznych ws. dostępności wydarzeń dla m.st. Warszawy, Wytycznych zapewniania dostępności informacyjno-komunikacyjnej dla Urzędu m.st. Warszawy, Poradnika dla organizacji społecznych – Jak zapewnić dostępność przy realizacji zadań publicznych?; konsultantka dokumentów strategicznych dla polityk miejskich. Inicjatorka Sieci Liderów i Liderek Dostępności, produktu cyfrowego Tu Możesz – bazy miejsc i wydarzeń z pętlą indukcyjną – rozwiązania dla osób słabosłyszących, prowadząca wywiady w cyklu UsłyszAni; organizatorka oraz producentka Festiwalu Kultury bez Barier. Obecnie zasiada w Radzie Dostępności przy Ministerstwie Funduszy i Polityki Regionalnej.

Paweł Niziński – CEO BETTER, PARTNER NOW PARTNERS, B LAB Country Partner, ambasador B For Good Leaders. Założyciel Goodbrand PL / BETTER, wydawca CR-Navigatora. Ekspert w zakresie innowacji społecznych i strategicznego zarządzania zrównoważonymi markami z ponad 30-letnim doświadczeniem w branży komunikacji marketingowej i doradztwie w sustainability. Wcześniej – m in. Dyrektor zarządzający i kreatywny Grupy UPSTAIRS Y&R Brands Poland . Socjolog i designer. Od 2019 B Lab Country Partner w Polsce, a także Partner w NOW Partners. Laureat Pióra Odpowiedzialnego Biznesu FOB, współzałożyciel Fundacji DEIA, Socjolog (UW), Designer (Amsterdam, Warszawa ASP).

Bolesław Rok – profesor zarządzania (sustainability management) w Akademii Leona Koźmińskiego, Katedra Przedsiębiorczości i Etyki w Biznesie. Koordynator studiów podyplomowych „Cele Zrównoważonego Rozwoju w strategii firmy”. Od ponad 30 lat związany z biznesem jako doradca, mentor, rzecznik etyki i promotor społecznej odpowiedzialności biznesu. Współautor corocznego Rankingu Odpowiedzialnych Firm i Startupów Pozytywnego Wpływu, współzałożyciel Forum Odpowiedzialnego Biznesu, współtwórca programu Climate Leadership powered by UN Environment. Autor lub współautor szeregu artykułów i książek, uczestnik wielu polskich i międzynarodowych projektów z zakresu etyki biznesu, zrównoważonego rozwoju i ESG.

REGULAMIN PROGRAMU DOTACYJNEGO

Q&A PROGRAMU DOTACYJNEGO

Archiwum projektów, które były wspierane w ramach I edycji Programu Dotacyjnego APH

„Łataj, ceruj. Długie życie ubrań”, CK Zamek, Poznań – 12.04.-28.07.2024
Wystawa w Centrum Kultury ZAMEK w Poznaniu będzie nie tylko wyjątkowym wydarzeniem artystycznym, lecz także manifestem humanistycznym, który będzie przenikał obszary społeczne, etyczne i środowiskowe. Skupi się na problemie nadprodukcji i konsumpcji w kontekście fast fashion, angażując artystki i artystów, aby nie tylko uświadomili druzgocące warunki pracy w przemyśle odzieżowym, ale także przyczynili się do debaty na temat etyki, ekologii i empatii. Projekt postawi wyzwanie nadmiarowi fast fashion, jednocześnie proponując alternatywne spojrzenie na kwestie ekologii i społecznej świadomości.

„Ćwiczenia z uważności”, Galeria im. Jana Tarasina, Kalisz – 25.04-24.05. 2024
Wystawa „Ćwiczenia z uważności” Teresy Starzec i Alicji Bielawskiej będzie artystyczną podróżą dwóch pokoleń – matki i córki, skupioną na relacjach z rzeczywistością. Wystawa zaprezentuje wcześniej niepokazywane prace, w tym malarski cykl Teresy Starzec i rzeźby oraz tkaniny Alicji Bielawskiej. Artystki podkreślają dziedzictwo kulturowe, sięgając do tradycji i przekazywania wiedzy. „Ćwiczenia z uważności” będzie nie tylko prezentacją artystyczną, lecz także propozycją ćwiczeń, które zaktywują wrażliwość, obszary pamięci i wspomnień, przenosząc uczestników do stanu aktywnej koncentracji.

„Świetliste bartery, wilgotne koalicje”, BWA Krosno – 11.05-2.06.2024
„Świetliste bartery, wilgotne koalicje” to indywidualna wystawa Magdaleny Lazar, która będzie eksplorować relacje międzygatunkowe. Artystka, korzystając z obiektów i prac wideo, będzie badać związki nieantagonistyczne, stanowiące punkt wyjścia do refleksji nad zmieniającym się obliczem ludzkości. Projekty artystki skoncentrowane będą na wizji oporu przeciwko wyzyskowi człowieka. Zarówno same prace, jak i aranżacja wystawy podkreślają konieczność poszerzenia naszej perspektywy.

„SPLASH: eco + hydrosexuals unite!”, lokal_30, Warszawa – 14.06- 31.08.2024
Projekt będzie inicjatywą artystyczną, której celem będzie przekroczenie tradycyjnych granic sztuki poprzez zaangażowanie się w społeczny i ekologiczny dialog. Twórczynie, takie jak Annie Sprinkle, Beth Stephens, Justyna Górowska i Ewelina Jarosz, zaprezentują unikalne spojrzenie na relacje między ludźmi a Ziemią, kładąc nacisk na pozytywne aspekty związane z kontaktem z naturą. Wystawa będzie nie tylko prezentować prace światowej sławy artystek, ale także tworzy most między kulturami i różnym podejściem do ekoseksualności.

„Encyklopedia”, Weronika Gęsicka, Galeria RE:Medium, Łódź – 16.06.-11.08.2024
Weronika Gęsicka zaprasza w swoim projekcie „Encyklopedia” do przyjrzenia się zjawisku celowo błędnych wpisów w wydawnictwach encyklopedycznych. Nie tylko zbiera leksykony i encyklopedie, w których się ukazały, ale też tworzy na ich podstawie obrazy. Ilustruje te nieprawdziwe hasła nieprawdziwymi, zmanipulowanymi przez siebie fotografiami, tworząc relację: nieprawdziwy przekaz słowny—nieprawdziwy przekaz wizualny. Projekt artystki wciąga odbiorcę/czynię i każe się zastanowić nad tym, skąd bierze się wiedza, którą pielęgnujemy jako prawdziwą.

„Dirty blood, De-Risking”, Barbara Gryka, Galeria Labirynt, Lublin – 29.11.2024 – 31.01.2025
Projekt Barbary Gryki „Dirty Blood. De-Risking” porusza tematykę, która ma ogromne znaczenie społeczne i kulturowe, dotykając problemów związanych z wykorzystaniem ropy jako głównego surowca w obiegu międzynarodowym. Poprzez artystyczną narrację, angażuje on widzów w refleksję nad wpływem tego paliwa na społeczeństwo, gospodarkę i środowisko.

„Vive la Résistance! Współbycie”, Marta Bogdańska, Instytut Fotografii FORT, Warszawa – 8.12.2024- 20.02.2025
Projekt Marty Bogdańskiej został wyróżniony ze względu na propozycję fascynującej wizualnej refleksji nad rolą zwierząt, ich znaczeniem w dziejach świata i nad odwracaniem relacji człowiek-zwierzę ku relacji zwierzę-człowiek. Czy to człowiek jeszcze jedzie na koniu, czy to już koń jedzie, a ktoś tylko wsiadł mu na grzbiet? Marta Bogdańska obraca się w kręgu takich przedstawień, tworząc archiwa ikonografii zwierzęcej. Ci nie-ludzie stali się na nich głównymi bohaterami. Warto wybrać się z artystką w tę podróż dla pogłębienia refleksji nad naszą współczesną, ludzką kondycją.

Wystawa „Powtarzać czas początku” w Lisowski Gallery w Warszawie – 26.09.-31.10.2024

Wystawa „Powtarzać czas początku” wyłamuje się ze stereotypowego obrazu kultury ludowej, eksplorując nieobecność i marginalizację osób queerowych w polskiej tradycji i obrzędowości. Poprzez inspiracje czerpane z książki Anny Zdrożyńskiej oraz osobistych doświadczeń artysty Bartka Kociemby i kuratora Cezarego Lisowskiego, wystawa stawia sobie za zadanie odkrycie i reinterpretację historii osób queerowych w kontekście kultury ludowej. Prace prezentowane na wystawie mają wyrastać z tradycyjnych form, jednakże będą oparte na doświadczeniach homoseksualnego artysty.

Wystawa „Biblioteka Pszczół” w Fundacji Rodriguez Gallery w Poznań – 8.11.-06.12.2024
Wystawa jest próbą zwrócenia uwagi na skutki prymatu społecznego indywidualizmu. Artysta Michał Smandek zaprasza widzów swojej wystawy do wzięcia udziału w wieloelementowej instalacji przestrzennej, której rolą jest przesunięcie akcentu z „ja” na „my”. W trakcie trwania wystawy odwiedzające osoby będą miały szansę realnie wpłynąć na ostateczny kształt ekspozycji, dokładając do niej samodzielnie wykonane elementy. Projekt realizowany w poznańskiej Fundacji Rodriguez Gallery zaprasza uczestników do podróży, która rozpoczyna się na poziomie ula, a kończy refleksją nad społecznym powrotem do koncepcji wspólnotowości.

Wystawa „Chcemy całego życia. Feminizm w sztuce polskiej” w Państwowej Galerii Sztuki w Sopocie – 18.10.-31.01.2025
Wystawa jest niezwykle ważnym i wyjątkowym wydarzeniem ze względu na swoją kompleksowość i głębokie spojrzenie na temat feminizmu. Przedstawiając prace około 90 osób artystycznych, powstałych w okresie od lat 70. XX wieku po współczesność, ukaże ona ewolucję tego zjawiska w kontekście przemian społecznych, politycznych i kulturowych. Wystawie towarzyszyć będzie również publikacja oraz szereg dyskusji, które przybliżać będą feminizm jako praktykę społeczną. Wystawa ta dysponuje ogromnym potencjałem stania się wyjątkową platformą do refleksji nad rolą sztuki w budowaniu społeczeństwa opartego na równości i empatii.